--- Hiền Hoàng Minh ---
PART 1: TƯ DUY
Trong bài post trước tôi có lên tiếng phản đối việc các copywriter mới vào nghề săn tìm Trick – Tip. Không phải tự nhiên tôi đưa ra quan điểm này. Hiện tại mỗi ngày, ngoài việc viết lách tôi còn có nhiệm vụ đọc sửa khoảng chục bài khác cho các bạn trong team.
Trong bài post trước tôi có lên tiếng phản đối việc các copywriter mới vào nghề săn tìm Trick – Tip. Không phải tự nhiên tôi đưa ra quan điểm này. Hiện tại mỗi ngày, ngoài việc viết lách tôi còn có nhiệm vụ đọc sửa khoảng chục bài khác cho các bạn trong team.
Vấn đề ở chỗ các bạn có thể áp dụng một vài Tip để đặt Title và Sapo rất hay nhưng khi hỏi giá trị toàn bài thì tất cả đều bối rối. Một số trường hợp cá biệt, do quá lạm dụng Tip – Trick mà chúng tôi không thể gỡ rối cho bài mà đành đập đi và dựng lại từ đầu.
Sau này, khi ngồi với từng bạn và nói chuyện tôi mới phát hiện vấn đề không nằm ở kỹ thuật mà nằm ở tầng sâu hơn là TƯ DUY và PHƯƠNG PHÁP TIẾP CẬN vấn đề. Bài này, tôi chỉ dành riêng cho những ai đi sâu vào nghề copywriter, nghiêm túc với nó và phải có ít nhất 5-6 tháng viết bài. Vì chỉ khi bạn có một sự trải nghề vừa đủ, bước đầu gặp những rắc rối, lúc đó bạn mới đủ hiểu và thấy giá trị những gì tôi sắp viết.
Ok, vậy những ai nên đọc post này. Đầu tiên là copywriter, kinh nghiệm ít nhất 5-6 tháng và đang gặp phải các vấn đề sau:
- Nhìn một vấn đề hoặc 1 từ khóa không biết phải giải quyết thế nào
- Đang viết thì thấy mình bị lạc giữa một đống lộn xộn các ý tưởng
- Viết xong cảm thấy “thật nhạt nhẽo” và ko muốn đọc lại bài của mình
- Khi ai đó nói bài viết của bạn không sức thuyết phục thì bạn bó tay không biết bảo vệ hoặc phải sửa bài thế nào
- …..
- Nhìn một vấn đề hoặc 1 từ khóa không biết phải giải quyết thế nào
- Đang viết thì thấy mình bị lạc giữa một đống lộn xộn các ý tưởng
- Viết xong cảm thấy “thật nhạt nhẽo” và ko muốn đọc lại bài của mình
- Khi ai đó nói bài viết của bạn không sức thuyết phục thì bạn bó tay không biết bảo vệ hoặc phải sửa bài thế nào
- …..
Tốt tuồn tuột vấn đề ấy, team chúng tôi đã và đang gặp. Và vì vậy, tôi quyết tâm 1 lần đi sâu xuống gốc để giải quyết dứt điểm vấn đề. Đó là TƯ DUY VÀ PHƯƠNG PHÁP TIẾP CẬN MỘT SMALL CONTENT. Tôi nhấn mạnh small content là các content nhỏ chỉ giải quyết 01 vấn đề/bài, còn big content phức tạp hơn tôi sẽ phân tích vào dịp khác.
PART 1: TƯ DUY
Khi nói chuyện với từng bạn tôi mới giật mình, các copywriter mới thường bị ám ảnh bởi “từ khóa” và các kĩ thuật “thu hút”. Điều này khiến bài viết của các bạn giống như một cơ thể vô hồn được trang trí tạm bợ bởi các từ khóa và các câu chữ vần điệu bắt mắt. Trong khi đó điều quan trọng nhất, cần được ám ảnh nhất thì các bạn lại quên mất. Đó chính là KHÁCH HÀNG.
Khi nói chuyện với từng bạn tôi mới giật mình, các copywriter mới thường bị ám ảnh bởi “từ khóa” và các kĩ thuật “thu hút”. Điều này khiến bài viết của các bạn giống như một cơ thể vô hồn được trang trí tạm bợ bởi các từ khóa và các câu chữ vần điệu bắt mắt. Trong khi đó điều quan trọng nhất, cần được ám ảnh nhất thì các bạn lại quên mất. Đó chính là KHÁCH HÀNG.
Tư duy đầu tiên cần được ám thị cho mỗi copywriter là TƯ DUY HƯỚNG KHÁCH HÀNG
- Khách hàng của tôi là ai
- Họ đang có vấn đề gì
- Họ đang kỳ vọng gì từ bài viết của tôi
- Khách hàng của tôi là ai
- Họ đang có vấn đề gì
- Họ đang kỳ vọng gì từ bài viết của tôi
Tiếp theo đó là TƯ DUY GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ. Luôn tìm phương án thích hợp nhất để giải quyết vấn đề cho khách hàng trong những giới hạn về nguồn lực (thời gian, số chữ, ngành hàng…)
Nếu không găm chặt 2 tư duy này, các bạn sẽ có xu hướng tìm đến những phương án viết dễ dãi, hời hợt chỉ thuận tiện cho bản thân. Đó chính là lý do tại sao viết xong bạn thấy tự chán và không muốn đọc lại bài của mình. Đơn giản vì chúng chẳng có ý nghĩa gì với chính bạn hay cho bất kỳ ai.
Một thứ quan trọng nữa là TƯ DUY LOGIC. Ai đó nói với tôi làm content là sáng tạo, nếu đem tính logic vào sẽ giết chết điều này. Tùy bạn thôi, nhưng đưới góc độ người đọc tôi sẽ không bao giờ chấp nhận một bài viết đang xử lý vấn đề A chưa xong thì nhảy sang vấn đề B, tiếp tục bỏ dở B rồi quay lại A. Hãy nhớ bài viết khi thiếu logic, KH sẽ bối rối lạc lõng và chỉ chưa đầy 1s họ sẽ lập tức thoát ra ngoài. Do đó hãy tập LOGIC trước khi bay bổng.
Tóm lại với một newbie, trước khi tiếp nhận các tư duy khác cần găm chặt cho mình 3 tư duy:
Tư duy “HƯỚNG KHÁCH HÀNG” – luôn khát khao kiếm tìm vấn đề của KH là gì
Tư duy “GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ” – bằng mọi cách tìm phương án thích hợp nhất để giúp KH giải quyết vấn đề.
Tư duy LOGIC – sắp xếp các vấn đề hợp lý, lạc lạc giúp KH dễ hiểu và nhanh chóng tìm được giá trị.
Tư duy “HƯỚNG KHÁCH HÀNG” – luôn khát khao kiếm tìm vấn đề của KH là gì
Tư duy “GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ” – bằng mọi cách tìm phương án thích hợp nhất để giúp KH giải quyết vấn đề.
Tư duy LOGIC – sắp xếp các vấn đề hợp lý, lạc lạc giúp KH dễ hiểu và nhanh chóng tìm được giá trị.
Ngoài những tư duy trên, chúng ta sẽ cần nạp dần các tư duy khác, nhưng vào thời điểm thích hợp khi các bạn đã thấm nhuần 3 điều trên và luôn sẵn sàng tâm thế “Lợi ích của Khách hàng là số 1”
Trong phần 2, tôi sẽ đưa ra phương pháp giúp bạn tạo ra những small content logic, hiệu quả và xử lý chính xác vấn đề cho KH.
[TƯ DUY VÀ PHƯƠNG PHÁP TRIỂN KHAI MỘT SMALL CONTENT]
PART 2: PHƯƠNG PHÁP TRIỂN KHAI MỘT SMALL CONTENT
PART 2: PHƯƠNG PHÁP TRIỂN KHAI MỘT SMALL CONTENT
Trong part 1 tôi có nói về 3 tư duy cần “ám thị” của một copywriter mới vào nghề. Phần tư duy thường nghe rất hay và đễ nhận được sự đồng tình vì chúng là lý tưởng. Nhưng một lý tưởng muốn thực hiện được cần có phương pháp. Không có phương pháp phù hợp cho tất cả, nhưng đây là phương pháp tôi trích rút ra từ những trải nghiệm của mình, khi đem áp dụng cho bản thân – đội nhóm thì thấy có hiệu quả nên chia sẻ lại với các bạn. Tôi vẫn nhấn mạnh người tìm ra phương pháp tốt nhất cho bạn chỉ có thể là chính bạn.
Lưu ý: Phương pháp sau mô phỏng một quy trình tư duy giải quyết vấn đề. Sẽ không phù hợp với nhưng bạn chưa có trải nghiệm viết vì chúng có phần gò bó nhưng với những ai phải trả giá quá nhiều cho việc “đập đi – sửa lại” một hoặc nhiều bài thì sẽ thấy giá trị của việc thà một lần mất công viết đúng còn hơn trăm vạn lần sửa. Ngoài ra, bạn yên tâm khi làm đủ nhiều, bạn sẽ làm chúng một cách tự nhiên theo bản năng không cần suy nghĩ.
Chúng ta bắt đầu quy trình triển khai một small content
BƯỚC 1: ĐỊNH HƯỚNG
Là một copywriter, bạn thường được phân một chủ đề hoặc một từ khóa để viết bài. Vậy làm sao để “sơ chế” từ khóa đó và biến chúng thành một bài viết chất lượng?
Là một copywriter, bạn thường được phân một chủ đề hoặc một từ khóa để viết bài. Vậy làm sao để “sơ chế” từ khóa đó và biến chúng thành một bài viết chất lượng?
Đầu tiên, hãy để từ khóa đó trong đầu, nhắm mắt và bắt đầu tưởng tượng. Bạn sẽ bắt đầu hình dung ra một bàn tay đang lách tách trên bàn phím. Họ đang sreach tìm từ khóa của bạn. Hãy quan sát kỹ và trả lời các câu hỏi:
- Họ là ai?
- Họ là nam hay nữ?
- Họ khoảng bao nhiêu tuổi?
- Khi gõ những điều này họ đang có vấn đề gì?
- Họ đang kì vọng nhìn thấy điều gì từ màn hình laptop?
- Điều gì sẽ khiến họ nhảy lên sung sướng khi sreach tìm trên mạng?
- Họ là ai?
- Họ là nam hay nữ?
- Họ khoảng bao nhiêu tuổi?
- Khi gõ những điều này họ đang có vấn đề gì?
- Họ đang kì vọng nhìn thấy điều gì từ màn hình laptop?
- Điều gì sẽ khiến họ nhảy lên sung sướng khi sreach tìm trên mạng?
Take note thật nhanh các vấn đề này vào 1 file excel hoặc tốt nhất nên sử dụng bản đồ tư duy để làm việc. Khi có đầy đủ các ý trên, bạn đã có một hình dung tương đối rõ về đối tượng KH. Thức tế, điều này sẽ tốt hơn khi chính người đặt bài viết tự ghi ra demographic của KH.
Tiếp theo, hãy phân tích từ khóa được giao để biết mong muốn ẩn sau đó là gì. Ví dụ với từ khóa “giá xe SantaFe 2016 máy dầu”. Rõ ràng mong muốn của KH là khảo giá chỉ dòng xe SantaFe 2016 máy dầu. Nếu bỏ qua mong muốn của KH và chỉ chăm chăm và từ khóa, các bạn sẽ chọn cách tiếp cận vấn đề “Đánh giá xe SantaFe 2016 máy dầu”. Đơn giản đánh giá xe thì dễ hơn so với việc thu thập và so sánh giá. Sự khôn lỏi này giúp bạn pass qua yếu tố kĩ thuật nhưng fail nặng trong mắt người đọc. Hoặc một số bạn vẫn giữ đúng từ khóa “giá xe SantaFe 2016 máy dầu” nhưng thân bài lại tập hợp giá của tất cả các loại xe SantaFe chung chung --> Fail.
Nếu sẵn trong mình TƯ DUY HƯỚNG KHÁCH HÀNG và TƯ DUY GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ, bạn nhất định phải tìm cách đi sâu tìm hiểu chỉ dòng SantaFe 2016 máy dầu. Khi đó bạn mới biết chúng có 2 phiên bản là bản tiêu chuẩn và bản đặc biệt. Nhiệm vụ của bạn là phân tích sự khác biệt về tính năng và giá của chúng, từ đó giúp KH lựa chọn được chiếc xe phù hợp cho mình.
Tiếp nữa, hãy chú ý các nguồn lực giới hạn của bài viết. Đầu tiên là mức giá bài viết – nghe thật xôi thịt nhưng dân làm copywriter phải hiểu, một bài viết được trả giá từ 25-30K thì chỉ được đăng ở các site vệ tinh nhằm mục đích SEO từ khóa chính. Hãy chỉ tổng hợp thông tin, không nên phân tích sâu sẽ tốn chất xám mà ko hiệu quả. Dành sức đó cho các bài viết trên web chính với mức phí ít nhất từ 100K đổ lên. Tôi ko vì tiền ít nhiều mà đánh mất giá trị bài viết, nhưng không cố gắng tạo ra 1 viên kim cương để kê lót chân bàn.
Một số các giới hạn khác cho bài viết như thời gian (một small content chỉ nên dành 1-2 tiếng), ngành hàng (đang viết bài cho Hyundai đừng cố tìm hiểu sang Isuzu làm gì), số từ cho phép trong 01 bài…
Một điều tối quan trọng bạn phải rõ khi định hướng bài viết là CTA (call to action). CTA vì mục đích sale sẽ rất khác với CTA vì mục đích nuôi dưỡng niềm tin.
Hội tụ đủ demographic, mong muốn tiềm ẩn sau từ khóa, các giới hạn cho bài viết và CTA rõ ràng, lúc này bạn đã có được một định hướng rõ ràng cho bài viết của mình.
BƯỚC 2: NGHIÊN CỨU VÀ TỔNG HỢP THÔNG TIN
Đầu tiên, hãy để trí tưởng tượng bay bổng, nhanh chóng phác thảo 1-2 phương án giải quyết vấn đề cho KH. Sau đó hãy lên google để tìm kiếm các ý tưởng phục vụ cho phương án của bạn. Tại sao tôi lại nói nên phác thảo ý mình trước khi lên google. Vì có nhiều đồng đội của tôi, cứ thấy từ khóa là sreach google. Sreach xong sẽ xảy ra 1 trong 2 trường hợp:
- Một là họ bị phụ thuộc vào các ý tưởng từ trên mạng và ko tìm được cách giải quyết mới
- Hai là bị choáng ngợp thông tin, tìm hiểu hết trang này đến trang khác, mất luôn 2 tiếng sreach tìm mà không biết cách giải quyết vấn đề.
Đầu tiên, hãy để trí tưởng tượng bay bổng, nhanh chóng phác thảo 1-2 phương án giải quyết vấn đề cho KH. Sau đó hãy lên google để tìm kiếm các ý tưởng phục vụ cho phương án của bạn. Tại sao tôi lại nói nên phác thảo ý mình trước khi lên google. Vì có nhiều đồng đội của tôi, cứ thấy từ khóa là sreach google. Sreach xong sẽ xảy ra 1 trong 2 trường hợp:
- Một là họ bị phụ thuộc vào các ý tưởng từ trên mạng và ko tìm được cách giải quyết mới
- Hai là bị choáng ngợp thông tin, tìm hiểu hết trang này đến trang khác, mất luôn 2 tiếng sreach tìm mà không biết cách giải quyết vấn đề.
Chỉ trong trường hợp bạn quá ít hiểu biết về lĩnh vực đó thì mới nên sử dụng google để tìm kiếm. Trong giai đoạn này, tốt nhất sử dụng file excel hoặc mindmap để tổng hợp các ý tưởng. Phân tách chúng thành các nhóm ý tưởng hỗ trợ cho việc giải quyết vấn đề.
Do chủ đích không đi sâu vào kỹ năng, nên phần kỹ năng sreach google và tổng hợp thông tin tôi sẽ chia sẻ ở giai đoạn sau.
Do chủ đích không đi sâu vào kỹ năng, nên phần kỹ năng sreach google và tổng hợp thông tin tôi sẽ chia sẻ ở giai đoạn sau.
BƯỚC 3: LẬP DÀN Ý CHO BÀI VIẾT
Từ các ý được liệt kê ở phần tổng hợp thông tin, bạn dứt khoát phải tìm ra ý chính. Ý chính này cần đảm bảo các yếu tố
- Giải quyết được vấn đề cho KH
- Có thể tạo được mối liên kết với sản phẩm (hoặc chủ đích ở phần CTA)
- Có sự mới mẻ khác biệt so với các bài sẵn có trên thị trường
Từ các ý được liệt kê ở phần tổng hợp thông tin, bạn dứt khoát phải tìm ra ý chính. Ý chính này cần đảm bảo các yếu tố
- Giải quyết được vấn đề cho KH
- Có thể tạo được mối liên kết với sản phẩm (hoặc chủ đích ở phần CTA)
- Có sự mới mẻ khác biệt so với các bài sẵn có trên thị trường
Ý chính là mạch sống cho bài viết của bạn. Đó là bảo bối giúp bạn giải quyết vấn đề của KH. Chúng sẽ chi phối bố cục, cách tiếp cận, cách thể hiện ý tưởng. Ví dụ với bài key word “giá xe SantaFe 2016 máy dầu” tôi chọn ý chính là báo giá 2 loại xe của dòng SantaFe này và phân tích sự khác biệt về tính năng. Do đó, cách tôi thể hiện bài viết là dạng so sánh 2 dòng xe và đưa kết luận giá.
Sau ý chính sẽ là các ý phụ, bổ sung ý chính. Ví dụ những nhận định đánh giá của người dùng về chất lượng xe StantaFe.
Chọn được ý chính, sau đó bạn mới quay lại chọn các vấn đề về kĩ thuật chuyên môn như: thủ pháp, ngòi, hình thức AIDA, giọng văn, ngữ điệu v..v.. Phần này tôi sẽ phân tích kĩ trong một post khác.
Chọn được ý chính, sau đó bạn mới quay lại chọn các vấn đề về kĩ thuật chuyên môn như: thủ pháp, ngòi, hình thức AIDA, giọng văn, ngữ điệu v..v.. Phần này tôi sẽ phân tích kĩ trong một post khác.
BƯỚC 4: VIẾT BÀI
Như bạn đã thấy sau 3 bước chuẩn bị mới tới bước viết bài. Điều này thường khác xa so với hành vi của các bạn mới vào nghề. Đó là thấy từ khóa và nhảy vào viết bài luôn. Đến lúc cần bóc tách vấn đề, gỡ ý, chỉnh lỗi thì không cách nào hỗ trợ được.
Như bạn đã thấy sau 3 bước chuẩn bị mới tới bước viết bài. Điều này thường khác xa so với hành vi của các bạn mới vào nghề. Đó là thấy từ khóa và nhảy vào viết bài luôn. Đến lúc cần bóc tách vấn đề, gỡ ý, chỉnh lỗi thì không cách nào hỗ trợ được.
Một số lưu ý khi viết bài:
- Dành nhiều thời gian và nguồn lực để phát triển sâu ý chính, các ý phụ chỉ mang tính bonus tham khảo cho KH
- Khi viết phải tuân theo dàn bài đã lên
- Làm rõ mối liên hệ giữa các ý chính, ý phụ
- Đảm bảo mạch văn, tính logic, tính thống nhất trong toàn bài
Và hãy nhớ, đây mới là bản nháp, bạn sẽ cần quay lại sửa chữa chúng. Tuyệt đối không gửi bài ngay sau khi viết xong.
- Dành nhiều thời gian và nguồn lực để phát triển sâu ý chính, các ý phụ chỉ mang tính bonus tham khảo cho KH
- Khi viết phải tuân theo dàn bài đã lên
- Làm rõ mối liên hệ giữa các ý chính, ý phụ
- Đảm bảo mạch văn, tính logic, tính thống nhất trong toàn bài
Và hãy nhớ, đây mới là bản nháp, bạn sẽ cần quay lại sửa chữa chúng. Tuyệt đối không gửi bài ngay sau khi viết xong.
BƯỚC 5: BIÊN TẬP BÀI VIẾT
Bạn đã có một bài viết, nhưng nếu bỏ qua bước biên tập, thì nguy cơ cao là tất cả các bước trên sẽ bị vứt vào sọt rác nếu content không được rà soát và kiểm tra kĩ lưỡng.
Bạn đã có một bài viết, nhưng nếu bỏ qua bước biên tập, thì nguy cơ cao là tất cả các bước trên sẽ bị vứt vào sọt rác nếu content không được rà soát và kiểm tra kĩ lưỡng.
Đầu tiên hãy đi loanh quanh vài vòng trong phòng, nghe nhạc hoặc đọc báo. Tôi cần bạn ngắt khỏi trạng thái hiện tại. Nếu không bạn sẽ có xu hướng bảo vệ những gì mình viết ra thay vì đọc chúng một cách công tâm như người thường.
Khi đã tách được tâm trạng bạn bắt đầu ra soát theo lộ trình: đọc lướt rà soát bố cục xem đã đủ: mở - thân - kết, ý chính, ý phụ; dọc tỉ mỉ để điểu chỉnh Title, Sapo, heading… Cuối cùng sau một vài lần chỉnh sửa, bạn phải rà soát lại lỗi chính tả. Sai chính tả là điều không được chấp nhận của một copywriter. Một bài viết khi đăng lên website nếu sai dù 1 lỗi chính tả cũng sẽ khiến người đọc cảm thấy bị thiếu tôn trong và đánh giá website không chuyên nghiệp.
Vậy là tạm xong 5 bước giúp bạn triển khai một small content từ một từ khóa hoặc một vấn đề. Quy trình không phức tạp, cụ thể và đảm bảo giải quyết đúng vấn đề, đúng đối tượng và hợp logic. Tuy nhiên để có được kỹ năng này một cách tự động, trong những lần đầu bạn sẽ phải làm rất cẩn thận, tỉ mỉ và mất thời gian. Nhưng sau khi thực hiện như vậy từ 10-15 bài, bạn sẽ không còn phụ thuộc vào quy trình mà hoàn toàn thực hiện một cách tự động.
Những trải nghiệm thực tế từ bản thân và đội nhóm tôi đã đúc rút lại. Quyền lựa chọn ở phía bạn. Bất chấp lao vào giải quyết vấn đề hay bình tĩnh xử lý theo một TƯ DUY đúng đắn cùng PHƯƠNG PHÁP TRIỂN KHAI mạch lạc. Dù sự lựa chọn đó là gì hãy luôn tâm niệm phải tạo ra giá trị đích thực cho cuộc sống – chỉ điều đó mới lâu dài và được xã hội trả công.
Love all!
Love all!
